လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡမ်ား၏ စိန္ေခၚမွဳ : ေသြးကြဲေနၾကေသာ လူအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြင္း ဒီမိုကေရစီတည္ေဆာက္ျခင္း

ကၽြန္ေတာ္လက္ရွိေရးေနတဲ့ ေဆာင္းပါးေလးခု ပါဝင္တဲ့ ေဆာင္းပါးစု စာအုပ္ထဲက ပထမဦးဆံုးနဲ႔ စာအုပ္ရဲ႕ ေခါင္းစဥ္ျဖစ္လာမယ့္ ပင္မေဆာင္းပါးျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္ရသေလာက္ အပိုင္းေလးေတြ ခြဲခြဲၿပီး တင္ေပးသြားမွာပါ။ ေအာက္တိုဘာ ၁၉၉၃ ထုတ္ Journal of Democracy Vol. 4, No. 4 မွာပါဝင္ခဲ့တဲ့ Donald L. Horowitz ရဲ႕ The Challenge of Ethnic Conflict : Democracy in Divided Societies ေဆာင္းပါးကို ဘာသာျပန္ထားတာပါ။

လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡမ်ား၏ စိန္ေခၚမွဳ : ေသြးကြဲေနၾကေသာ လူအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြင္း ဒီမိုကေရစီတည္ေဆာက္ျခင္း

ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးဟာ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ လွဳပ္ရွားမွဳႀကီး ျဖစ္ေပမယ့္လို႔၊ အသြင္ေျပာင္းမွဳကို ေဆာင္ရြက္ၾကသူတိုင္း ေအာင္ ျမင္ၾကတယ္၊ ေအာင္ျမင္ပံုေအာင္ျမင္နည္းနဲ႔၊ ေအာင္ျမင္မွဳအတိုင္းအတာေတြကလည္း တသမတ္တည္း တူညီၾကတယ္ရယ္ေတာ့ မဟုတ္ ပါဘူး။  ဒီမိုကရက္တစ္ လွဳပ္ရွားမွဳေတြနဲ႔ ထိေတြ႕ဖူးျခင္း မရွိေသးတဲ့ အာဏာရွင္အစိုးရေတြ၊ ဒီမိုကရက္တစ္တစ္ပိုင္း အစိုးရေတြ ရွိေနသလို ပဲ၊ အခ်ိဳ႕အသြင္ကူးေျပာင္းေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြကေတာ့ စလံုးေရစကတည္းကကို ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီးေတြနဲ႔ ၾကံဳခဲ့ၾကရျပန္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ၾက ျပန္ေတာ့ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို လုပ္ေနရင္းနဲ႔ကိုပဲ ေဖာင္စီးရင္း ေရငတ္ေနရတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ ေရာ၊ ဒီမိုကေရစီထူေထာင္မွဳေတြမွာပါ က်ဆံုးမွဳေတြ ျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းအရင္း မ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ အခြင့္ထူးခံလူထုေတြ၊ စစ္တပ္အီလိ ေတြရဲ႕ တင္းခံေနမွဳ၊ အားေကာင္းတဲ့ လူမွဳေရး၊ ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ ေရခံေျမခံေတြ မရွိတာ၊ အမွားမွားအယြင္းယြင္း ဒီဇိုင္းလုပ္ထားတဲ့ အဖြဲ႕ အစည္းမူေဘာင္ေတြ စတဲ့အခ်က္ေတြဟာ က်ဆံုးမွဳကို ျဖစ္ေစတဲ့ အခ်က္ေတြထဲက အခ်ိဳ႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အာဖရိက၊ အာရွ၊ အေရွ႕ဥေရာပနဲ႔ ဆိုဗီယက္ႏိုင္ငံေဟာင္းေတြမွာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳကို အဓိကက်႐ွံဳးေစတဲ့ အခ်က္သည္ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီဆိုတာဟာ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို ရယူအသံုးျပဳႏိုင္မွဳမွာ ပါဝင္ခြင့္နဲ႔ ဖယ္ထားခံရမွဳတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို ရယူအ သံုးျပဳႏိုင္မွဳမွာ ပါဝင္ခြင့္ရသူေတြက အခြင့္ထူးခံျဖစ္လာၿပီး၊ ရယူအသံုးမျပဳႏိုင္ပဲ ေဘးဖယ္ထားခံရသူေတြအတြက္ အက်ိဳးယုတ္မွဳေတြ ျဖစ္ လာေစပါတယ္။ ဒီပါဝင္ခြင့္ရသူနဲ႔ ေဘးဖယ္ခံရသူ အုပ္စုႏွစ္စုအၾကား ခြဲၾကားထားတဲ့ စည္းဟာ ဟိုဘက္ဒီဘက္ ဘက္ေျပာင္းဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္တာ မို႔၊ အုပ္စုတစ္စုထဲ ေရာက္သြားမိၿပီဆိုရင္ အဲဒီလို က်ေရာက္သြားျခင္းက အျမဲတေစဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ပဲ အသားေသသြားေစ ပါတယ္။ လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခားမွဳရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရးမွာဆိုရင္ အျခားေသာ လူမ်ိဳးစုေတြအေပၚ လူမ်ိဳးစုတစ္ခုက ၾသဇာသက္ေရာက္ေနတာ၊ ႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားေရးသ႐ုပ္သကန္နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးက အျခားလူမ်ိဳးေတြထက္ ပိုၿပီးလႊမ္းမိုးမွဳ ရွိေနတာ အစရွိတဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ရဲ႕ အေရးပါတဲ့ ျဒပ္ရွိ၊ ျဒပ္မဲ့ အခြင့္ထူးေတြကို ျဖန္႔ျဖဴးပံုမွာ သက္ေရာက္မွဳေတြ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးကြဲေနတဲ့ လူအဖြဲ႕အစည္းေတြ အ တြက္ေတာ့ ထပ္ခါတလည္းလည္း ဆိုသလိုပဲ၊ ပါဝင္ခြင့္ရွိတဲ့ အုပ္စုကလူေတြသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာလည္း ပါဝင္ခြင့္ ရွိလာေစၿပီး၊ ဖယ္ထားခံ ရတဲ့ အုပ္စုကလူေတြကိုေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္ခြင့္ကေန ဖယ္ထုတ္ထားဖို႔ အျမဲတမ္းလိုလို တိမ္းညႊတ္မွဳေတြ ရွိေနတတ္ပါတယ္။

လူမ်ိဳးေရးအရ ေသြးကြဲေနၾကတဲ့ လူအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ၊ အတိုက္အခံအေပၚမွာ ခြင့္ျပဳေပးရတဲ့ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရင္ဆိုင္ရေလ့ရွိတဲ့ သမား႐ိုးက်ျပႆနာေတြဟာ သူတို႔အဖို႔ တကယ့္႐ွဳပ္ေထြးနက္နဲတဲ့ ျပႆနာမ်ိဳးႀကီးေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အစိုးရ ကို ဆန္႔က်င္ေဝဖန္ျခင္းဟာ အျမဲတမ္းလိုလိုကိုပဲ အမ်ားဆႏၵကို ဆန္႔က်င္ျခင္းရယ္လို႔ ပံုေဖာ္ခံရတတ္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးေရးအရ ခြဲျခားခံထားရ တဲ့ အတိုက္အခံေတြဟာ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ ရန္သူေတြအျဖစ္ ပံုေဖာ္ခံရတတ္တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ေက်ာင္းေတာ္ကရန္စနဲ႔ သမိုင္းေၾကာင္းရန္ သူေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ၿပိဳကြဲေအာင္ လုပ္ေနလိုသူေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို သူတို႔လူမ်ိဳးအတြက္ ေမာင္ပိုင္စီးရန္ အားထုတ္ေနသူေတြ စသ ျဖင့္ စြပ္စြဲပံုေဖာ္မွဳေတြကို အတိုက္အခံေတြက ခံရေလ့ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာရဲ႕ အင္မတန္အေရးပါျခင္းနဲ႔ ဒီအာဏာကေန ဖယ္ ထုတ္ခံထားရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ နစ္နာမွဳေတြေၾကာင့္ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားခံ အတိုက္အခံေတြအဖို႔မွာလည္း ဒီလိုမ်ိဳး ႏိုင္ငံေတာ္ကေန ခြဲထြက္ေရး၊ ဒါမွမဟုတ္ ငါတို႔လူမ်ိဳးေတြက ဒီႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို အရယူမယ္လို႔ ေမာင္ပိုင္စီးဖို႔ အားထုတ္တာေတြကိုလည္း တဖန္ျပန္တံု႔ ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ျပဳလုပ္ဖို႔ စိတ္ကူးရွိေနတတ္ျပန္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ တကယ္လို႔မ်ား ဓါးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အေျခအေနေအာက္ ေရာက္ေနခ်ိန္မွာ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္ၿပီး အခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုရင္ ဒါဟာဒီမိုကေရစီေရးကို အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံက ထိုင္းေတြ နဲ႔ တ႐ုတ္ေတြ၊ ေနာက္တစ္ခါ ထိုင္ဝမ္မွာရွိတဲ့ ျပည္ႀကီးတ႐ုတ္ေတြနဲ႔ ထိုင္ဝမ္တ႐ုတ္ေတြစတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေဒသ ေတြမွာ လူမ်ိဳးစုေတြဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ အခ်င္းခ်င္း ရန္လိုမွဳေတြနဲ႔ ျပည့္ေနၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ အၾကာ မွာေတာ့၊ လူမ်ိဳးစုအခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံေရးေတြဟာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေစဖို႔ အားနည္းသြားၿပီး၊ နက္နက္႐ွိဳင္း႐ွိဳင္း ေသြးကြဲခဲ့ၾကဖူးတဲ့ လူမ်ိဳး ေတြ အခ်င္းခ်င္းအၾကား အျပန္အလွန္ သားေပးသမီးယူ အိမ္ေထာင္ျပဳၾကတာေတြေတာင္ ရွိလာၾကပါတယ္။ ဒီေဒသႏွစ္ခုစလံုးအတြက္ ဒီ အေျပာင္းအလဲဟာ ဒီမိုကေရစီကို ေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပးသလို ျဖစ္ခဲ့ၾကၿပီး အခ်င္းခ်င္းအၾကား စိုးရိမ္ပူပန္မွဳေတြကို ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့ၾကပါ တယ္။ သူတို႔နဲ႔ေျပာင္းျပန္ကေတာ့ အာဖရိကမွာပါ။ အဲဒီမွာေတာ့ ေသြးကြဲမွဳေတြက ဆက္လက္အားေကာင္းေနၿပီး၊ အာဖရိကတိုက္မွာ ဒီမို ကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေရးအတြက္ အဓိကအတားအဆီးအေနနဲ႔ ဆက္လက္ရပ္တည္ေနပါတယ္။

အေရွ႕ဥေရာပႏိုင္ငံေတြမွာဆိုရင္ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡနည္းပါးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ဟန္ေဂရီ၊ ခ်က္သမၼတႏိုင္ငံနဲ႔ ပိုလန္တို႔မွာ ဒီမိုကေရစီအား ေကာင္းေမာင္းသန္ ရွိခဲ့ၿပီးေတာ့ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြရဲ႕ က်က္စားရာနယ္ေျမျဖစ္တဲ့ ဆလိုဗက္ကီးယား၊ ဘူေဂးရီးယား၊ ႐ိုေမးနီးယား၊ ယူ ဂိုဆလားဗီးယားႏိုင္ငံေဟာင္းေတြမွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီက ေႏွးေကြးတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လံုးဝအေျခမတည္ႏိုင္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၾကံဳေတြ႕ေနရပါ တယ္။ တစ္ခုသတိထားရမွာက ဟန္ေဂရီ၊ ခ်က္တို႔ အုပ္စုဟာ ပိုခ်မ္းသာတယ္၊ ေနာက္အနိမ့္ဆံုးအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီဆိုင္ရာ အေတြ႕အၾကံဳ ေတြ ရွိဖူးတယ္၊ အေနာက္ကမၻာနဲ႔လည္း ထိေတြ႕မွဳပိုမ်ားတယ္ဆိုတာေတြကိုေတာ့ သတိထား ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမွာပါ။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစ ကာမူ ဆလိုဗက္အစရွိတဲ့ ဒုတိယအုပ္စုမွာ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြနဲ႔ ဒီမိုကေရစီကို ဆန္႔က်င္ေနတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြအၾကား တိုက္႐ိုက္ဆက္ႏြယ္ မွဳ ရွိကိုရွိေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း သေဘာေပါက္ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆားဗီးယား၊ ခ႐ုိေအးရွား၊ ေဘာ့စနီးယားတို႔မွာဆိုရင္ အရင္ကြန္ ျမဴနစ္ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳ လက္ေအာက္မွာတုန္းက လူမ်ိဳးေရးအရ ဖိႏွိပ္မွဳေတြ လုပ္ခဲ့ၿပီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳအာဏာကေန ၿပိဳင္ဘက္လူမ်ိဳးစုေတြကို ဖယ္ ထုတ္ထားခဲ့တာ၊ အာဏာရွင္စနစ္ကို တိမ္းညႊတ္မွဳ ရွိခဲ့တာေတြက ေက်ာ္ၾကားလွပါတယ္။ ဆလိုဗက္မွာရွိခဲ့တဲ့ Vladimir Meciar ဦးေဆာင္ တဲ့ အင္မတန္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရေဟာင္းနဲ႔ ယွဥ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခ႐ိုေအးရွားနဲ႔ ဆားဗီးယားတို႔ရဲ႕ ကြန္ျမဴနစ္အုပ္ခ်ဳပ္ သူေတြက အမ်ားႀကီး ေတာ္ေသးတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ေပမယ့္ သူတို႔လည္းပဲ သတင္းမီဒီယာေတြကို ဖိႏွိပ္ဖို႔ႀကိဳးစားတာ၊ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပ ေဒခု႐ံုးမွာ သူတို႔သေဘာက်တဲ့ လူေတြကို ထည့္ထားတာ၊ ႏိုင္ငံရဲ႕ေတာင္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ဟန္ေဂရီလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ဘာသာစကားဆိုင္ရာ ရပိုင္ခြင့္ ေတြကို ဖိႏွိပ္ထားတာေတြကို လုပ္ခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ လူမ်ိဳးစံုပါဝင္တဲ့ ထရန္ဆယ္ေဗးနီးယားေဒသမွာ အားအေကာင္းဆံုး တြန္းအားအေန နဲ႔ ရွိခဲ့တဲ့ ႐ိုေမးနီးယားရဲ႕ ဒီမုိကေရစီ လွဳပ္ရွားမွဳမွာဆိုရင္ ေနာက္ဆံုးေတာ့လည္း အျမင္က်ဥ္းတဲ့ ႐ိုေမးနီးယားအမ်ိဳးသားေရးဝါဒကိုပဲ ဦး တည္သြားခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဟန္ေဂရီလူနည္းစုေတြကို စိုးရိမ္တာလိုမ်ိဳး လူစိမ္းေၾကာက္ေရာဂါဆီ တိမ္းညႊတ္သြားခဲ့ၾကၿပီး ကြန္ ျမဴနစ္လူေဟာင္းေတြကပဲ အုပ္ခ်ဳပ္သူရာထူးကို ဆက္လက္ကိုင္စြဲထားႏိုင္ေစတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို သက္ေရာက္သြားခဲ့ရပါတယ္။ ဘူေဂးရီး ယားမွာေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒကို ဆန္႔က်င္တဲ့ အမ်ားစုပါလီမန္ဟာ လူထုအၾကားေပၚေပါက္ေနတဲ့ တူရကီလူမ်ိဳးေတြ၊ မူဆလင္ေတြအေပၚ စိုးရိမ္မွဳေတြကို အာ႐ံုစိုက္မိသြားရာကေန တူရကီလူမ်ိဳးပါတီေတြနဲ႔ ေပါင္းစည္းၿပီး တည္ၿငိမ္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႕ဖြဲ႕ႏိုင္ေရး ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း မ ရွိပဲ ျဖစ္သြားခဲဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရအေနနဲ႔ အယံုအၾကည္မရွိအဆို တင္သြင္းခံရၿပီး ႐ွံဳးနိမ့္သြားခ်ိန္မွာေတာ့ တူရကီလူမ်ိဳးေတြကို ဆန္႔က်င္ဖိႏွိပ္ေရး ေဆာ္ၾသေနတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္လူေဟာင္းေတြရဲ႕ပါတီကပဲ ျပန္လည္အာဏာရလာၿပီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ သတင္းမီဒီယာက႑ ေတြမွာ ျဖဳတ္ထုတ္သတ္ေတြကို ဆင္ႏႊဲပါေတာ့တယ္။ အေရွ႕ဥေရာပအပါအဝင္ ကမၻာတစ္ဝွန္းလံုးမွာ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြဟာ အာဏာ ရွင္စနစ္ေတြကို သက္ဆိုးရွည္ေနေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးေနပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို အစျပဳဖို႔နဲ႔၊ ဒီမိုကေရစီကို လက္ေတြ႕က်င့္သံုးနိုင္ေရးေတြမွာ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြသည္ အခက္အခဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္လို႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လက္ခံထားၾကေပမယ့္၊ ဒီအခက္အခဲေတြရဲ႕ သေဘာသဘာဝ၊ အထူးသျဖင့္ အခက္အခဲေတြရဲ႕ လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းေတြအတြင္း ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ပံုအရ အတြင္းကလွိဳက္စား တြယ္ကပ္ေနၿပီး လက္တံေတြျဖန္႔က်က္ ရွည္လ်ားက်ယ္ဝန္း လာပံု၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ အက်ိဳးစီးပြားေဆာင္ရြက္ ေဖာ္ေဆာင္မွဳေတြအေပၚ ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီးလုပ္တတ္ပံု၊ အစရွိတဲ့ သေဘာသဘာဝေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နက္နက္နဲနဲ ေလ့လာမွဳမ်ိဳးက ရွားပါးေနပါေသးတယ္။ ဒီမိုကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းမွဳရဲ႕ ႐ုတ္ျခည္းအေျပာင္းအလဲေတြမွာ ေပၚေပါက္လာတတ္တဲ့ လူမ်ိဳးေရးအရ အတားအဆီးေတြနဲ႔ အေျပာင္းအလဲအၿပီး ေပၚေပါက္လာတဲ့ အတားအဆီးေတြဆိုၿပီး အတားအဆီး ႏွစ္မ်ိဳးဟာ ဆံုမွတ္တစ္ေနရာကို ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြသည္ အာဏာရွင္စနစ္ကို တိုက္႐ုိက္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သြယ္ဝိုက္ၿပီး ေတာ့ပဲျဖစ္ျဖစ္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ က်ားကန္ေပးေနပါတယ္။ ဒါကဒီမိုကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းမွဳမွာ လူမ်ိဳးေရပဋိပကၡရဲ႕ ၾကားဝင္ေႏွာက္ယွက္မွဳ ပံုစံပါ။ ဒါေပမယ့္ တစ္ဘက္မွာလည္း ဒီမိုကေရစီသည္ လူမ်ားစုကို အာဏာခံစားခြင့္ ေပးအပ္ၿပီး၊ လူနည္းစုေတြနဲ႔ လူနည္းစုအာဏာပိုင္ခြင့္ ေတြကို ဖယ္ထုတ္ထားတာ၊ ေဘးဖယ္ထားတာေတြကို ဖန္တီးေပးေနျပန္ပါတယ္။ အဲဒီလိုေျပာလို႔လည္း အာဏာရွင္လည္းမေကာင္း၊ ဒီမိုက ေရစီကလည္းမစြံ၊ ကံစီမံရာပါပဲလို႔ ဆိုလိုခ်င္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ အခ်ိဳ႕ေသာ နက္နက္႐ွိဳင္း႐ွိဳင္းကို ေသြးကြဲေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ အ ေတာ္အသင့္ ဒီမိုကေရစီကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္တာမ်ိဳး ျမင္ခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူမ်ိဳးစံုပါဝင္တဲ့ ဒီမိုကေရစီတစ္ရပ္ ေပၚေပါက္ေရးမွာ အ ေထာက္အကူေပးႏိုင္မယ့္ အဖြဲ႕အစည္းမူေဘာင္ေတြကို ဖန္တီးႏိုင္ေရးသည္ ဘာလို႔မ်ားအင္မတန္ ခက္ခဲေနရပါသလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းနဲ႔ ပတ္ သက္လို႔ စနစ္က်နၿပီး ေကာင္းမြန္တဲ့ အေျဖေတြ၊ အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြ ရွိေနပါတယ္။

အခက္အခဲေတြ အေၾကာင္းကို မၾကည့္ခင္၊ နက္႐ွိဳင္းစြာ ေသြးကြဲေနၾကတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္သာသြားေအာင္ မ်ဥ္းတစ္ခုရဲ႕ အစြန္းဘက္မွာ အရင္ေနရာခ်ၿပီး ၾကည့္ၾကည့္တာ ပိုေကာင္းပါလိမ့္မယ္။ မ်ဥ္းရဲ႕အစြန္းတစ္ဘက္မွာေတာ့ လူမ်ိဳးစံုပေဒသာအ ဖြဲ႕အစည္းႀကီးေတြ ရွိေနၿပီး၊ ကာလရွည္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြဟာ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ေပါင္းစည္သြားၾကတဲ့ အဖြဲ႕ အစည္းႀကီးေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အေမရိကန္နဲ႔ ျပင္သစ္တို႔ကို ေရာက္လာၾကတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူေတြပါ။ အဲဒီအစြန္းနဲ႔ ကပ္လ်က္မွာပဲ၊ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြ နည္းပါးတဲ့ အဂၤလန္၊ ေဝး၊ စေကာ့၊ ၿဗိတိန္ထဲက အိုင္ယာလန္နဲ႔ ၾသစေတးလ်တို႔လို ေဒသေတြက ရွိ ေနပါတယ္။ မ်ဥ္းရဲ႕အလယ္မွာေတာ့ ခုနကေျပာခဲ့တဲ့ အစြန္ဘက္က လူေတြထက္ အနည္းငယ္ပိုၿပီး လူမ်ိဳးေရးဆန္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ အုပ္စုရွိေန ပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံေတြမွာက အျပင္ကလာတဲ့ တြန္းအားေတြဟာ အတြင္းမွာ အခ်င္းခ်င္းစည္းလံုးမွဳကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ လူမ်ိဳးေရးအရၿပိဳင္ဆိုင္ မွဳထက္စာရင္ (ဘာသာေရး၊ လူတန္းစား၊ မၾကာခဏဆိုသလို ၾကံဳရတာက ေပါက္ဖြားရာနယ္ေျမ အစရွိတဲ့) အျခားေသာ ၿပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြက ပိုအားေကာင္းေနတတ္ၿပီး ပါတီစနစ္ကိုပါ သက္ေရာက္ေနေစပါတယ္။ အျခားၿပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြဟာ လူမ်ိဳးေရးျပႆနာနဲ႔ယွဥ္ရင္ ပိုၿပီးအား ေကာင္းေနမွဳေၾကာင့္ ပါတီေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕အစီအစဥ္ေတြမွာ တန္းစီလိုက္ရင္ လူမ်ိဳးေရးျပႆနာက အလိုလိုေနာက္တန္းေရာက္သြား ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ၊ ပါတီႏိုင္ငံေရးသည္ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡကို ကိုယ္စားမျပဳႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီလုိႏိုင္ငံမ်ိဳးေတြထဲမွာဆိုရင္ ဆြစ္ဇလန္၊ ကေနဒါ နဲ႔ ဘယ္ဂ်ီယံတို႔ ပါဝင္ပါတယ္။ ထူးျခားတာက ဒီႏိုင္ငံေတြ အားလံုးဟာ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံေတြပါပဲ။ ဒါကမ်ဥ္းရဲ႕အလယ္မွာရွိတဲ့ အုပ္စုပါ။ မ်ဥ္း ရဲ႕အစြန္းတစ္ဘက္မွာေတာ့ ေသြးကြဲေနသူေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီေသြးကြဲေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို ဖြဲ႕စည္းပံုအရ အားသာခ်က္ရွိေနတဲ့ ဆြစ္ဇလန္၊ ကေနဒါတို႔လို ႏိုင္ငံမ်ိဳးေတြနဲ႔ တတန္းတစားတည္း သြားထားဖို႔ဟာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ေတာင္ပိုင္းအိုင္ယာလန္တို႔ သီရိ လကၤာတို႔လို ေမြးကတည္းကပါလာတဲ့ လူမ်ိဳးဟာ အျခားလူမ်ိဳးအျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေဒသေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာေတြ မွာ (ဘာသာေရး၊ လူတန္းစားတို႔လို) အျခားေသာ အကြဲအဟေတြက အားကုန္ေနတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာ ကြဲေနတာပဲျဖစ္ျဖစ္ အားေပ်ာ့ပ်က္ျပယ္ေနၿပီး၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအေနနဲ႔ လူမ်ိဳးေရးအကြဲအျပဲကိုပဲ အာ႐ံုစိုက္ေနရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလိုႏိုင္ငံ မ်ိဳးေတြအဖို႔ ဒီမိုကေရစီသည္ အျမဲတေစခက္ခဲေနတတ္ပါတယ္။

အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလတြင္ ၾကံဳေတြ႕ရသည့္ အတားအဆီးမ်ား

ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳကို မစတင္ႏိုင္မီ၊ ဒီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳကို အစိုးရေဟာင္းအေနနဲ႔ လက္ခံသည္ျဖစ္ေစ၊ အကယ္၍ လက္မခံခဲ့ လွ်င္ အတင္းဖိအားေပးရသည္ျဖစ္ေစ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလာေအာင္ အရင္လုပ္ယူရပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ေအာင္ႏိုင္သူေတြဟာ သူတို႔အခ်င္း ခ်င္းၾကားထဲမွာကိုပဲ ဒီမိုကေရစီကို ျပန္လည္ျဖန္႔ျဖဴးၾကရပါတယ္။ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြရဲ႕ သိမ္ေမြ႕မွဳက ထူေထာင္ဖြဲ႕စည္းၿပီးသား အုပ္ခ်ဳပ္ မွဳရဲ႕ ပိုေနျမဲက်ားေနျမဲအေနအထားကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားလိုမွဳနဲ႔ ေပါင္းစည္းမိသြားၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းမွဳေတြအေပၚ လမ္းဖြင့္ေပးမွဳေတြကို ဆက္လုပ္ခ်င္စိတ္ မရွိေတာ့ေအာင္ ပိတ္ပင္တားျမစ္သလို ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ လက္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြအေပၚ အတိုက္အခံျပဳေနသူေတြရဲ႕ စိတ္ထဲမွာပင္လွ်င္ ယခင္အာဏာရွင္လက္ထက္မွာ ရွိႏွင့္ခဲ့ၿပီးသား ပိုေနျမဲက်ားေနျမဲ ထက္ေတာင္မွ ပိုမိုဆိုးရြားတဲ့ ျဖစ္တန္ရာသည္ေတြကို ျမင္လာမိတတ္ပါတယ္။ ဆိုခဲ့ပါ ျဖစ္တန္ရာသည္ေတြဟာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူး ေျပာင္းရာမွေန ကၽြဲကူးေရပါဆိုသလို ပါဝင္လာသည္မ်ား ျဖစ္ေနတတ္ျပန္သည္။ တစ္ဘက္ကျပန္ၾကည့္လွ်င္၊ လူမ်ိဳးေရးအရ ခြဲျခားမွဳေတြ ရွိ ေနသည့္ အစိုးရတစ္ရပ္သည္၊ ဒီမိုကေရစီလုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားမွတဆင့္၊ ၿပိဳင္ဘက္လူမ်ိဳးစုမ်ား အာဏာရလာမည္ကို မလိုလားသည့္အ တြက္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္မွဳမွာ တံု႔ေႏွးေနမည္ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳဟာ လူမ်ိဳးေရးနဲ႔ႏြယ္တဲ့ ေတာ္ လွန္ပုန္ကန္မွဳေတြရဲ႕ ရလဒ္အျဖစ္ ေပၚထြက္လာခဲ့လွ်င္မူ၊ ေပၚေပါက္လာတဲ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၿပိဳင္ဘက္လူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ အျမင္မွာ အျမင္မၾကည္စရာ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ၿပိဳင္ဘက္လူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ အျမင္မွာက အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳကို လုပ္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးစုဟာ ဒီမိုကေရစီအ စိုးရ သစ္တစ္ရပ္ကို ဖြဲ႕စည္းလာၿပီး အျခားလူမ်ိဳးစုေတြအေပၚမွာ လႊမ္းမိုးမွဳေတြ လုပ္လာေနတယ္လို႔ ျမင္ေနတတ္ၾကပါတယ္။

အံ့အားသင့္စရာ အခ်က္ကတစ္ခုက အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသမွာရွိတဲ့ အာဏာရွင္တစ္ပိုင္း (သို႔မဟုတ္) ဒီမိုကရက္တစ္တစ္ပိုင္း ႏိုင္ငံေတြ မွာ ဒီမိုကေရစီအတြက္ ေရွ႕တိုးလွဳပ္ရွားမွဳေတြက အႀကီးအက်ယ္ကို မ်က္ႏွာလႊဲခံရတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ မွ်ေျခတစ္ခုကို အသည္းအသန္ ဖမ္းဆြဲထားရတဲ့ ဒီႏိုင္ငံေတြက အုပ္စိုးသူေတြအဖို႔၊ မေလးရွားမွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီအေတာ္ေလး ရွိတယ္ဆိုႏိုင္ၿပီး စင္ကာပူနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားက ေတာ့ သူ႔ေနာက္နားမွာပဲ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီႏိုင္ငံေတြမွာ ရွိေနတဲ့ လူထုရဲ႕မေက်နပ္မွဳေတြကေတာ့ ထိုင္း၊ ျမန္မာနဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္တို႔ရဲ႕ ျပည္သူေတြရဲ႕ မေက်နပ္မွဳ အစိုင္အခဲေတြေလာက္ေတာ့ ႀကီးမေနႏိုင္ပါဘူး။ မေလး၊ စင္ကာပူ၊ အင္ဒိုတို႔မွာ လူမ်ိဳးေရးအရ အသာစီးရမွဳ ေတြ ရွိေနေပမယ့္၊ အာဏာပိုင္စိုးမွဳကေန ပါဝင္ခြင့္ရွိျခင္း၊ ဖယ္ထုတ္ထားျခင္းဆိုတဲ့ ကိစၥက အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ မေရမရာအေနအ ထားပဲ ရွိေနေသးၿပီး အစိုးရေတြ ကိုယ္ႏွိဳက္ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီေရး ေရွ႕တိုးလာတဲ့ ေျခလွမ္းေတြကို ခိုင္ခိုင္မာမာကိုပဲ တားထားႏိုင္ပါေသး တယ္။ ကမၻာလံုးအႏွံ႔ ဒီမိုကေရစီလွဳပ္ရွားမွဳေတြ အားေကာင္းေနတဲ့ အခ်ိန္မွာကိုပဲ၊ ဒီႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ေတြ႕ရခဲ့သလို၊ (လူနည္းစုလူမ်ိဳးေတြကို အာဏာပိုင္ခြင့္ကေန ဖယ္ထုတ္မွဳအျမင္ကၾကည့္ရင္ အေျခအေနပိုဆိုးေစမယ့္) လက္ရွိအာဏာပိုင္အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ အေျပာင္းအလဲကို တားဆီးထားႏိုင္မွဳ အင္အားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူထုအျမင္မွာ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ေက်နပ္ႏွစ္သိမ့္ေနေအာင္ ေခၽြး သိပ္ေပးထားႏိုင္မွဳေတြ ရွိေနတာ သိသာေနပါတယ္။

အာဏာရွင္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမွာ လူနည္းစုလူမ်ိဳးေတြကို ဖယ္ထုတ္ထားမွဳဟာ ပိုအားေကာင္းေလေလ၊ အစိုးရဟာ ပံုမွန္အားျဖင့္ အေျပာင္းအ လဲေတြကို ဆန္႔က်င္ဖို႔ ပိုတက္ႂကြေလေလ ျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးေရးအရ ဖယ္ထုတ္ထားမွဳေတြရွိတဲ့ အစိုးရေတြကို ၾကည့္ရင္ ေယဘုယ်ကြဲလြဲ ပံုႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခုက အုပ္စုႏွစ္စုပဲရွိတဲ့အထဲမွာ အႏိုင္ရသူလူစုက အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ပံုစံပါ။ ဒီပံုစံမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္လူဦးေရရဲ႕ တစ္ ဝက္ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ဝက္ထက္မ်ားတဲ့လူစုက က်န္တဲ့ရွိရွိသမွ်လူမ်ိဳးစုေတြအေပၚ လႊမ္းျခံဳထားမွဳပါ။ ေနာက္ပံုစံတစ္ခုကေတာ့ လူနည္းစုအ သာစီးရေနတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူလူစုျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီပံုစံမွာေတာ့ အရင္ပံုစံထက္ ပိုက်ဥ္းေျမာင္းသြားပါတယ္။ ၿပိဳင္ဆိုင္မွဳျပင္းထန္တဲ့ ေရြး ေကာက္ပြဲေတြအၿပီးမွာ လူနည္းစုတစ္စု၊ ဒါမွမဟုတ္ႏွစ္စုေလာက္က စုစည္းလိုက္ၿပီး က်န္တဲ့သူေတြကို အုပ္စိုးမွဳပါပဲ။ ဒီပံုစံႏွစ္ခုစလံုးမွာ ဆိုရင္ အျခားေသာ အတိုက္အခံလူမ်ိဳးစုေတြက အာဏာရလာႏိုင္ေစမယ့္ အေျပာင္းအလဲမွန္သမွ်ကို အုပ္စိုးသူေတြအဖို႔ အတိုက္အခံ လုပ္ သြားၾကဖို႔ တြန္းအား ကိုယ္စီ ရွိေနၾကတာခ်ည္းပါပဲ။

အုပ္စုႏွစ္စုပဲရွိၿပီး အႏိုင္ရတဲ့လူစုက အာဏာပိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံမွာဆိုရင္ အစိုးရေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ခါးသီးတဲ့ အေတြ႕ အၾကံဳေတြ ရွိဖူးၾကတာမ်ားပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ၿပိဳင္ဘက္လူမ်ိဳးစုပါတီေတြက သူတို႔အေပၚ အသာစီးရသြားမွဳေတြကို ရင္ဆိုင္ရဖူးမွာပါ။ ဒါ ေၾကာင့္လည္း ဒါမ်ိဳးျပန္ၾကံဳရမွာမ်ိဳးကို ဆႏၵအနည္းငယ္ပဲ ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ တိုဂိုနဲ႔ ကြန္ဂိုသမၼတႏိုင္ငံေတြကို ၾကည့္ႏိုင္ၾကပါ တယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးမွာ ေျမာက္ပိုင္းသားအစိုးရေတြ ရွိၾကပါတယ္။ (တိုဂိုမွာက ကဘာ႐ိုင္ေတြနဲ႔ ကြန္ဂိုမွာက မာဘိုခ်ီလူမ်ိဳးေတြပါ။) ဒီႏိုင္ငံစ လံုးမွာ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းမွဳက ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ေတြကို ေျပာင္းျပန္လွန္လိုက္ရင္းကေန အစိုးရေတြက အာဏာရလာၾကတာခ်ည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရႏွစ္ရပ္စလံုးအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ေတာင္းပိုင္းသား အ တိုက္အခံေတြအေပၚမွာ ဒီမိုကေရစီနည္းက် အာဏာခြဲေဝေပးဖို႔ စိတ္ ကူးမ်ိဳး မရွိၾကပါဘူး။ (တိုဂိုမွာ ေတာင္ပိုင္းသားေတြက အီဝီလူမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ၿပီး၊ ကိုဂိုမွာေတာ့ ေတာင္ပိုင္းသားေတြက လာရီလူမ်ိဳးေတြပါ။) လက္ေတြ႕မွာလည္း အစိုးရႏွစ္ရပ္စလံုးအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီလုပ္ငန္းစဥ္ ေတြကို ကဖ်က္ယဖ်က္လုပ္ဖို႔ကိုပဲ ေျခလွမ္းျပင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အခု Democratic Republic of the Congo ဆိုၿပီးျဖစ္ေနတဲ့ ဇိုင္ယာလို ႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာဆိုရင္ လူနည္းစုအသာရမွဳရွိခဲ့ၿပီး အစိုးရေတြက ဒီမိုက ေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳေတြကို တားဆီးဖို႔အတြက္ ပိုၿပီးၾကမ္းတမ္းလြန္းတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို အသံုးခ်ဖို႔ စိတ္ကူးရွိေနတတ္ပါတယ္။ အ ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ကဖ်က္ယဖ်က္ေတြ အႀကီးအက်ယ္လုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ကင္ညာမွာ ဆိုရင္လည္း ကာလန္ဂ်င္လူမ်ိဳးေတြ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ လူနည္းစုအစိုးရဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ဖိအားေၾကာင့္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီေရြး ေကာက္ပြဲတစ္ခုကို က်င္းပါေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်ိန္က တာဝန္ယူထားဆဲ သမၼတ Daniel arap Moi ကေတာ့ အတိုက္အခံေတြ အေပၚ ၿခိမ္းေျခာက္တာ၊ အၾကမ္းဖက္တာ၊ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားတာေတြကို ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳရင္း၊ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာေရာ၊ ပါလီမန္မွာ လူ မ်ားစုေနရာရဖို႔မွာပါ မဲတဲ့ရဖို႔အတြက္ သူ႔ကိုယ္ပိုင္လူမ်ိဳးစုကိုေရာ၊ အျခားေသးငယ္တဲ့ လူနည္းစုလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ မဲေတြကို အမ်ားအျပား ရယူခဲ့ ပါတယ္။ ရလဒ္အေနနဲ႔ကေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ အႀကီးဆံုးလူမ်ိဳးစု ႏွစ္စုျဖစ္တဲ့ ကီကူယူနဲ႔ လူအိုလူမ်ိဳးစုေတြကို ေဘးဖယ္ထားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို ပဲ ကင္မရြန္းရဲ႕ သမၼတ Paul Biya ဟာလည္း ဘီတီနဲ႔ ဘူလူ လူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ အဓိကေထာက္ခံမွဳနဲ႔ အစိုးရျဖစ္လာခဲ့ေပမယ့္ က်န္တဲ့လူမ်ိဳးစု ေတြရဲ႕ ဆန္႔က်င္တာကို ခံခဲ့ရပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပခ်ိန္မွာ လူမ်ိဳးေရးအရ ခြဲျခားမွဳေတြျဖစ္ပြားလာၿပီး အဓိကပါတီက ေရြးေကာက္ပြဲ ကို သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ Biya အေနနဲ႔ သူ႔ပါတီကဦးေဆာင္တဲ့ ဥပေဒျပဳၫႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့သလို၊ သမၼတေရြး ေကာက္ပြဲမွာလည္း မဲအမ်ားစုကို ရခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အဓိကအတိုက္အခံေတြအေပၚ ဖမ္းဆီးမွဳေတြ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ ပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ေရြးေကာက္ပဲြလုပ္ခဲ့ေပမယ့္ လူနည္းစုေတြကပဲ ဦးစီးေနတဲ့ အာဏာရွင္အစိုးရကပဲ ဆက္လက္အသာစီး ရခဲ့ရပါ ေတာ့တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဂါနာပါ။ ဂါနာမွာေတာ့ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့ Jerry Rawlings က သမၼတရာထူးကို ရခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ ကိုယ္ပိုင္လူမ်ိဳးစုျဖစ္တဲ့ အီဝီေတြ ႀကီးစိုးတဲ့ေဒသေတြမွာ ၉၃% အထိ မဲေတြရခဲ့ေပမယ့္၊ အတိုက္အခံလူမ်ိဳးစုၿဖ္စတဲ့ အာရွန္တီေတြရဲ႕ ေဒသ မွာေတာ့ မဲသံုးပံုတစ္ပံုေတာင္ မရခဲ့ပါဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ဂိုဏ္းကြဲမွဳေတြ ျဖစ္လာရျပန္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဝမ္းသာစရာက အခုလို ကဖ်က္ယဖ်က္ ျဖစ္ရပ္ေတြဟာ ေနရာတိုင္းမွာေတာ့ ေအာင္ပြဲမခံႏိုင္ပါဘူး။ ဘီနင္နဲ႔ ဇန္ဘီယာတို႔မွာဆို ရင္ လူနည္းစုအစိုးရေတြက လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပေပးဖို႔ လူထုရဲ႕ေတာင္းဆိုခ်က္ကို မျငင္းဆန္ႏိုင္ခဲ့သလို၊ တကယ္တမ္း ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပရာမွာလည္း ရွံဳးနိမ့္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြဟာ ခၽြင္းခ်က္ေတြပါ။ ဒီေလာက္အခ်က္ေလာက္နဲ႔ေတာ့ လူမ်ိဳးစုဒီမို ကေရစီ ထူေထာင္ေရးျပႆနာရဲ႕ သ႐ုပ္သကန္ကို ေဝဖန္ပိုင္းျခားႏိုင္ဖို႔ မရွိေသးပါဘူး။

လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳအမ်ားစုဟာ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမွဳရွိေနတဲ့ အစိုးရေတြကို ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ျဖစ္ ေနတတ္ပါတယ္။ စစ္ေရးအရ ေအာင္ျမင္မွဳ မရခ်ိန္မွာေတာ့ ေနာက္ျပန္ဆြဲမွဳေတြ ျဖစ္လာေစၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီအလားအလာေတြကို အား ေကာင္းလာေစမယ့္အစား၊ ပိုမိုဆုတ္ယုတ္အားနည္းသြားေစျပန္ပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ သီရိလကၤာ၊ ဆူဒန္နဲ႔၊ ျမန္မာတို႔ကို ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ လူမ်ိဳးေရးနဲ႔ႏြယ္တဲ့ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မွဳေတြဟာ အစိုးရအဖို႔ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး အေပၚ စိုးရိမ္ေနေစဖို႔ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ေနပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မွဳေတြ အႏိုင္ရတယ္ပဲ ထား ဦး၊ ဒါမွမဟုတ္ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္မရေတာင္ အစိုးရကို လိုက္ေလ်ာလာသည္အထိ ဖိအားေပးႏိုင္သည္ပဲ ထားဦး၊ ရလဒ္ေတြက ဒီမိုက ေရစီ လိုလားသူေတြအဖို႔ စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းေနတတ္ပါတယ္။ လိုက္ေဘးရီးယားနဲ႔ ဆိုမာလီယာတို႔မွာ လူမ်ိဳးေရးနဲ႔ႏြယ္တဲ့ ေတာ္လွန္ပုန္ ကန္မွဳေတြက ေအာင္ျမင္ခဲ့ေပမယ့္ ေရွ႕ဆက္ၿပီး လူမ်ိဳးေရးအရ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြနဲ႔ စစ္မက္ေတြသာလွ်င္ ဆက္ျဖစ္လာေစခဲ့ပါတယ္။ ဇန္ ဘာေဘြမွာေတာ့ မ်ိဳးခ်စ္တပ္ဦးအဖြဲ႕က အႏိုင္ရခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္၊ လြတ္လပ္ေရးကို ရယူေပးႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္၊ ႐ွိဳနာလူမ်ိဳးေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ Robert Mugabe အစိုးရဟာ Joshua Nkomo ဦးေဆာင္တဲ့ အတိုက္အခံ နဒီဘယ္လီလူမ်ိဳးေတြအေပၚ စစ္မက္ျပဳခဲ့ၿပီး အဆံုးသတ္မွာ ေတာ့ Nkomo တို႔ဘက္က အ႐ွံဳးေပးခဲ့ရရင္း တစ္ပါတီအာဏာရွင္ႏိုင္ငံအျဖစ္ကို က်ေရာက္သြားခဲ့ရပါတယ္။ အာဖဂန္ျပည္တြင္းစစ္မွာဆို ရင္လည္း၊ ေျမာက္ပိုင္းက တာဂ်စ္ေတြ၊ ဥဇဘက္ေတြနဲ႔ ေတာင္ပိုင္းက ပထန္ေတြအၾကား ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကတာျဖစ္ၿပီး၊ ႏွစ္ဘက္စလံုးက ဒီမိုက ေရစီအေရး လိုလားမွဳေတြ မရွိၾကပါဘူး။ တာဂ်စ္ကစၥတန္မွာလည္း ဒီလိုရလဒ္မ်ိဳးပါပဲ။ ဆိုဗီယက္ယူနီယံၿပိဳကြဲသြားၿပီးတဲ့ေနာက္ သိပ္မၾကာ လိုက္ပဲ လူမ်ိဳးေရးအရ ကြဲျပားေနၾကတဲ့ အုပ္စုေတြအခ်င္းခ်င္း ေသြးေခ်ာင္းစီသတ္ပြဲေတြကို ျဖစ္ပြားေစခဲ့ပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္ ပုန္ကန္ ေတာ္လွန္မွဳေတြဟာ ဒီမိုကရက္တစ္ အဖြဲ႕အစည္းမူေဘာင္ေတြ တည္ေထာင္မွဳမွာ အားေကာင္းတဲ့ အေထာက္အပံ့ေတြ မဟုတ္ပါဘူး။

တကယ့္ကို အခြင့္သာတဲ့ အေျခအေနေတြမွာေတာင္မွပဲ၊ အာဏာရွင္ေတြကို စစ္ေျမျပင္မွာ အႏိုင္ရလိုက္ျခင္းဟာ အႏိုင္ရလိုက္တဲ့ ပုန္ကန္ သူေတြအေနနဲ႔ ေသြးကြဲေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ လုပ္ႏို္င္ေစမယ္လို႔ အာမခံ ခ်က္ေပးလိုက္တာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလိုအေနအထားမ်ိဳးကို အီသီယိုးပီးယားမွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အတူပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လိုမွဳ၊ ဒီမိုက ေရစီကို လိုလားမွဳေတြကို အဲဒီေနရာမွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္သူ အုပ္စုႀကီး သံုးခုအနက္က ႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ တီဂရာရန္ ေတြနဲ႔ အို႐ိုမိုေတြဟာ တတိယေျမာက္လူမ်ိဳးစုျဖစ္တဲ့ အီရစ္ထရီယံေတြကို သီးျခားႏိုင္ငံခြဲထြက္ခြင့္ ေပးမယ္လို႔ သေဘာတူခဲ့ပါတယ္။ က်န္ခဲ့ တဲ့ အုပ္စုႏွစ္စုကေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္အသစ္အေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတစ္ခုကို ထူေထာင္ၿပီး က်န္တဲ့ လူနည္းစုလူမ်ိဳးေတြအတြက္ လည္း ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကို အေတာ္အသင့္ ေပးသြားႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အို႐ိုမိုလူမ်ိဳးစုေခါင္း ေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ အရင္ကပါတနာျဖစ္ဖူးတဲ့ တီဂရာရန္ေတြသည္ ၁၉၉၂ ေဒသဆိုင္ရာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မသမာမွဳေတြ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ စြပ္စြဲလာပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ႏိုင္ငံထဲမွာ အႀကီးဆံုးလူမ်ိဳးစုျဖစ္တဲ့ အို႐ိုမိုလူမ်ိဳးေတြက ေနာက္ထပ္ ပုန္ကန္မွဳအသစ္ကို စလုပ္ ေတာ့တာပါပဲ။ အို႐ိုမိုေတြ ၫႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕က ခြဲထြက္သြားျခင္းဟာ က်န္တဲ့သူေတြကို ဘာမွႀကိဳတင္ ညႇိႏိွဳင္းမွဳမရွိပဲ တစ္ဘက္သက္ဆႏၵနဲ႔ လုပ္သြားတာပါ။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ တီဂရာရန္ေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြက ပါလီမန္မွာ ၉၀% ေက်ာ္ အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးဇာတ္ေပါင္း ခ်ိန္မွာေတာ့ အီသီယိုးပီးယားမွာ အျပန္႔က်ယ္တဲ့ လူမ်ိဳးေရးေတာ္လွန္ပုန္ကန္မွဳေတြကေနတဆင့္ တီဂရာရန္လူမ်ိဳးေတြ ႀကီးစိုးထားတဲ့ လက္နက္ကိုင္တပ္ေတြ ေပၚေပါက္လာၿပီး ႏိုင္ငံသည္လည္းပဲ ေသးငယ္တဲ့ လူနည္းစုကေန အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအျဖစ္ကို က် ေရာက္သြားခဲ့ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ ဒါမ်ိဳးရလဒ္မ်ိဳးဟာ ေတာ္လွန္ပံုကန္မွဳေတြ မရွိပဲနဲ႔လည္း ေပၚေပါက္လာႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ျမင္ရပါဦးမယ္။

(ဆက္ပါဦးမယ္...) Giacomo