ေရွးအဓိပၸာယ္ႏွင့္ ယေန႔အဓိပၸာယ္

ေရွးအဓိပၸာယ္ႏွင့္ ယေန႔အဓိပၸာယ္ - သိပၸံေမာင္ဝ

ကမာၻေပၚတြင္ လူအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ ေနထိုင္ရာ တိုင္းျပည္အသီးသီးတို႔တြင္ တိုင္းေရးျပည္ေရးသည္ တစ္ေန႔တျခား ေျပာင္းလဲေနသကဲ႔သို႔ ေဝါဟာရ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔၏ က်က္စားရာျဖစ္ေသာတိုင္းျပည္ၾကီး အတြင္း၌လည္း စကားအေပါင္းတို႔မွာ တစ္စတစ္စ  ေျပာင္းလဲလ်က္ ရွိေနၾကေလသည္။ တိုင္းျပည္အတြင္းသို႔  ႏိုင္ငံျခားမင္းမ်ား ဝင္ေရာက္အုပ္စိုး၍ မင္းေျပာင္းမင္းလဲ မ်ားေလေလ၊ တိုင္းေရးျပည္ေရးရႈပ္ေထြးေလေလ ျဖစ္သကဲ႔သို႔  စကားတည္းဟူေသာ တိုင္းျပည္အတြင္းသို႔ ႏိုင္ငံျခားစကားတို႔ ဝင္ေရာက္ ေရာယွက္ေလေလ၊ တိုင္းရင္းစကားတို႔မွာ ရႈပ္ေထြးေျပာင္းလဲလာေလေလ ျဖစ္ေလသည္။ ယခုအခါ ႏိုင္ငံျခားစကားတို႔ ျမန္မာျပည္တြင္ ျပန္႔ပြားေနသျဖင့္  ျမန္မာစကားမွာ လြန္စြာ ရႈပ္ေထြးလာေၾကာင္းကို အထင္အရွားေတြ႔ျမင္ရေလသည္။ 'ဖားသားၾကီးကေတာ့ ေကာင္းပါရဲ႕၊ မားသားၾကီးက အလြန္ဆူတယ္' ဟူ၍လည္းေကာင္း၊  'ယူကို အိုင္ အေျပာသားနဲ႔၊ သည္မက္တားကို  ဆက္ေနေသးတာကိုး' ဟူ၍လည္းေကာင္း ျမန္မာစကားတြင္  အဂၤလိပ္စကားလံုးတို႔ကို ညွပ္၍ ကာလသားတို႔ ေျပာဆိုေလ့ ရွိၾကေလသည္။ ဤကား ျမန္မာစကားႏွင့္ ႏိုင္ငံျခား စကားတို႔ ေရာယွက္ေနပံု ေပတည္း။

ႏိုင္ငံျခားစကားတို႔ႏွင့္ ေရာယွက္ျခင္း မျဖစ္ေစကာမူ ကာလရွည္လ်ားလာလွ်င္ စကားတို႔မွာ ေျပာင္းလဲလာရစျမဲ  ျဖစ္ေလသည္။ ဤသို႔စကားေျပာင္းလဲပံုမွာလည္း  ႏွစ္မ်ိဳး ႏွစ္စား  ရွိေလသည္။  ပထမအမ်ိဳးမွာ အဓိပၸာယ္  တစ္မ်ိဳးတည္းကိုပင္ ေရွးအခါက  တစ္ပံု၊ ယခုကာလ တစ္စား  ေခၚဆိုသံုးစြဲျခင္း ျဖစ္ေလသည္။ ဥပမာ - ေရွးက 'တစ္သက္လ်ာ'  ဆိုေသာ စကားကို ယခုကာလ 'တစ္ခဏ' ဟု ဆိုျခင္း၊ ေရွးက 'တံထြာ' ဆိုေသာ စကားကို ယခုကာလ 'ဓမၼတာ' ဟု ဆိုျခင္း၊ ေရွးက 'လံပါး' ဆိုေသာ စကားကို  ယခုကာလ 'ဖ်ဥ္းအိုး' ဟု  ဆိုျခင္းတို႔ ျဖစ္ေလသည္။ အထက္ေဖာ္ျပရာပါ စကားအစံုအစံုတို႔တြင္  ေရွးအေခၚႏွင့္ ကာလအေခၚ  ကြဲျပားၾကေသာ္လည္း အဓိပၸာယ္  အသြားမွာ  မျခားမနားပင္ ျဖစ္ေလသည္။ ဒုတိယ ေျပာင္းလဲပံု အမ်ိဳးမွာ စကားေဝါဟာရ ေခၚေဝၚပံု မကြဲျပားေသာ္လည္း အဓိပၸာယ္မွာ ေရွးအဓိပၸာယ္ႏွင့္ ကာလအဓိပၸာယ္တို႔ မ်ားစြာ ကြဲျပားျခင္း ျဖစ္ေလသည္။ ဥပမာ - ေထာင္မွဴး၊ ေထာင္ကဲ ၊ စစ္ကဲ ၊ ျပည္ ၊ ဇနပုဒ္ အစရွိေသာ စကား အသီးသီးတို႔မွာ ေရွးအခါက အဓိပၸာယ္ႏွင့္ ယခုကာလ  အဓိပၸာယ္ ကြဲျပားလ်က္ ရွိေလသည္။  အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင့္  ေဖာ္ျပသည္ရွိေသာ္  ပထမအမ်ိဳးမွာ အဓိပၸာယ္ မေျပာင္းဘဲ ေဝါဟာရေျပာင္းေသာ စကားမ်ိဳးျဖစ္၍၊ ဒုတိယ အမ်ိဳးမွာကား ေဝါဟာရ  အေခၚမေျပာင္းဘဲ  အဓိပၸာယ္ေျပာင္းေသာ  စကားမ်ိဳး  ျဖစ္ေလသည္။ ၎ႏွစ္မ်ိဳးတို႔အနက္ ပထမအမ်ိဳးႏွင့္  ပတ္သက္၍  ေရးသားထားေသာ ေပါရာဏ စာအုပ္မ်ား ရွိျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဤေဆာင္းပါးတြင္ ထုတ္ေဆာင္ေဖာ္ျပရန္  မလို။ ဒုတိယ  အမ်ိဳးကိုသာလွ်င္ အနည္းငယ္ အက်ယ္ခ်ဲ႕၍ ေရးသားေဖာ္ျပရန္ ရွိေလသည္။

'ေထာင္မွဴး' ဆိုေသာ စကား၏ အဓိပၸာယ္မွာ လူတစ္ေထာင္ အေပၚတြင္ အၾကီးအကဲကို ဆိုလိုသည္။ေရွးအထက္ေက်ာ္ကာရီ အခါက ျမန္မာျမိဳ႕ေတာ္တြင္ ေစာင့္ၾကပ္ရေသာ  တပ္သားတစ္ေထာင္တို႔ အေပၚတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ရသူ အၾကီးအကဲကို ေထာင္မွဴးဟု  ေခၚဆိုဟန္ ရွိ၏။ ၎တို႔မွာလည္း ျမိဳ႕ေတာ္  ေလးမ်က္ႏွာတြင္ တပ္သားတစ္ေထာင္စီ  ရွိသျဖင့္ ေထာင္မွဴးေလးေယာက္ ရွိဟန္  တူေလသည္။ အလြန္ေရွးက်ေသာ အခါက ေထာင္မွဴးတို႔မွာ ဘုရင္မင္းျမတ္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေသာ  မင္းညီမင္းသားမ်ားသာ ျဖစ္ေလသည္။

ေနာင္ သာလြန္မင္းတရားၾကီးလက္လက္ အျမင့္စားရွင္တရုတ္  လုပ္ၾကံရာတြင္ ေထာင္မွဴးမင္းသားတို႔က သူပုန္မ်ားဘက္က ပါဝင္ေသာေၾကာင့္ သူပုန္တို႔ကို ေအာင္ျမင္ေသာအခါ မင္းတရားၾကီးလည္း မင္းသားတို႔ကို ေထာင္မွဴးထပ္၍ ခန္႔ေတာ့သည္ မဟုတ္ေခ်။ ဤအေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍  မွန္နန္းရာဇဝင္  တတိယထုပ္ စာမ်က္ႏွာ-၂၄၉ တြင္ "ေထာင္မွဴး  မင္းသား ေလးေယာက္တို႔လည္း နန္းထက္တြင္ပင္ ဓားလွံ ေသနတ္ ထိ၍  ဦးျပတ္သည္ႏွင့္ ခႏၱာစဲေခ်သည္။ ထိုအခါမွစ၍ မင္းသားတို႔ကို ေထာင္မွဴးမခန္႔ျပီ" ဟူ၍ ပါရွိေလသည္။  ယခုကာလအေခၚ ေထာင္မွဴးမွာ အက်ဥ္းသားတို႔ကို ထားရာျဖစ္ေသာ အက်ဥ္းေထာင္ကို ၾကည့္ရႈ အုပ္ခ်ဳပ္ရသူ အရာရွိကို ဆိုလိုသည္။  ေရွးအေခၚ ေထာင္မွဴးႏွင့္ ယခုအေခၚ ေထာင္မွဴး  ႏွစ္မ်ိဳးတို႔၏ အဓိပၸာယ္ ကြဲျပားေၾကာင္း ထင္ရွားလွေပသည္။ ေရွးေထာင္မွဴးက ယခု ေထာင္မွဴးထက္ ဂုဏ္ ပိုမို၍ ရွိေလသည္။

'ေထာင္ကဲ' ဆိုေသာ စကားသည္လည္း  အထက္  ေဖာ္ျပရာပါ စကားကဲ႔သို႔ပင္ ေရွးအဓိပၸာယ္ႏွင့္ ကာလအဓိပၸာယ္ ကြဲျပားလွေပသည္။ ေလွသင္းသားတစ္ေထာင္ေပၚတြင္ အၾကီးအကဲကို 'ေထာင္ကဲ'  ဟူ၍ ေခၚဆိုၾကေလသည္။ ေခၚဆိုေၾကာင္းကား  မန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရား ေရးသားအပ္ေသာ  မဃေဒဝ လကၤာသစ္တြင္ "ဝဲယာသူရဲ၊ လက္နက္စြဲတို႔၊ စီးျမဲခတ္ေလွ၊ အေထြေထြတည့္၊ ဦးေနပဲ႔နင္း၊ ေလွသင္းေထာင္ကဲ၊ အုပ္ျမဲေဘာင္ဝန္၊ မလြန္ေရွးတမ္း၊ ေလွမႈထမ္းတို႔" ဟူ၍ ပါရွိေလသည္။  ယခုကာလတြင္ ဥစၥာဓန ၾကြယ္ဝေသာ  တရုတ္သူေဌးမ်ားကို ေထာင္ကဲဟု ေခၚဆိုေလ့  ရွိသည္။ အထက္ ေဖာ္ျပရာပါ လကၤာတြင္ ေထာင္ကဲ ဆိုေသာ စကားကို ယခုကာလ အသံုးအႏႈန္းအတိုင္း အဓိပၸာယ္ျပန္ပါလွ်င္ ျမန္မာမင္းတို႔ လက္ထက္ေတာ္အခါက ေလွသင္းတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔မွာ တရုတ္ေတြသာ ျဖစ္ကုန္ေပလိမ့္မည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ တရုတ္သူေဌးတို႔ကို ေထာင္ကဲဟု ေခၚေၾကာင္းကား  ေဆာင္းပါး ရွည္အ့ံစိုး၍ မေရးသားျပီ။

'စစ္ကဲ' ဆိုေသာ စကားကိုလည္း စဥ္းစားဦးအံ့။ စစ္ကဲ ဟူေသာ စကား၏ မူလအဓိပၸာယ္မွာ ျမန္မာစစ္တပ္တြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ရေသာ အရာရွိကို ဆိုလိုဟန္ တူေလသည္။  ထို႔ေနာက္မွ တိုင္းျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္သူ အရာရွိဟူေသာ  အဓိပၸာယ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕သြားျပန္ေလသည္။ ဤသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕သြားသည္မွာ ျမန္မာမင္းတို႔  လက္ထက္ေတာ္ အခါကပင္ ျဖစ္ေလသည္။ အေၾကာင္းမူကား ၁၂၃၆ ခု  ပုဂံျမိဳ႕ စီရင္စု  တလံဘို ရြာသူၾကီး ငထိုက္ကို ေပးစာတြင္ "ပုဂံစီရင္စု တလံဘိုရြာမွာ ငထုိက္ အရိုးအသား ေျမမွန္ မမွန္၊ ေက်းရြာလက္ ဟုတ္ မဟုတ္မ်ားကို ပုဂံျမိဳ႕အုပ္ စစ္ကဲတို႔ကို ေမးရာ" ဟူ၍ ပါရွိေသာေၾကာင့္ေပတည္း။ ယခုကာလ စစ္ကဲဟူေသာ အဓိပၸာယ္မွာ နယ္ပိုင္ဝန္ေထာက္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ နယ္ပိုင္ဝန္ေထာက္ႏွင့္ တစ္တန္းတည္းေသာ အစိုးရအမႈထမ္းကိုေသာ္ လည္းေကာင္း ဆိုလိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သတင္းစာမ်ားတြင္ "ေမာင္စိန္ဟန္၊ ဘီ-ေအ ႏွင့္  ေမာင္ဘၾကြားတို႔ကို မေကြး၊  ျမင္းျခံနယ္မ်ားသို႔ အသီးသီး စစ္ကဲအလုပ္ျဖင့္ အစမ္း ခန္႔လိုက္သည္" စသျဖင့္ ေတြ႔ျမင္ ဖတ္ရႈရေလသည္။ ဤကား စစ္ကဲဟူေသာ စကား၏ အဓိပၸာယ္ ကြဲျပားပံု ေပတည္း။

'ျပည္' ဟူေသာ စကား၏ အဓိပၸာယ္ ကြဲျပားပံုကား ကာသိတိုင္း ဗာရာဏသီျပည္ စသျဖင့္  နိပါတ္ေတာ္အလာ ဝတၳဳစာအုပ္တြင္ ေတြ႕ျမင္ ဖတ္ရႈရေလသည္။ ထိုဝတၳဳတို႔တြင္ ပါေသာ ျပည္၏ အဓိပၸာယ္မွာ ယခုကာလ ျမိဳ႕ေတာ္ဟူေသာ စကားႏွင့္ အဓိပၸာယ္ အတူတူပင္ ျဖစ္ေလသည္။ ျမန္မာျပည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေတာ္ ဆိုေသာ စကားကို ေရွးအဓိပၸာယ္ျဖင့္ က်နေအာင္ေခၚဆိုလိုပါလွ်င္ ျမန္မာတိုင္း ရန္ကုန္ျပည္  ဟူ၍ ေခၚဆိုရေပမည္။

ယခုကာလ အေခၚအေဝၚမွာမူကား တိုင္းျပည္ဟူ၍ တိုင္းႏွင့္ျပည္ကို ေရာေႏွာျပီးလွ်င္ အဓိပၸာယ္ တစ္မ်ိဳးတည္းကဲ႔သို႔ ေခၚဆိုၾကေလသည္။ တစ္ရံတစ္ခါလည္း ျမန္မာျပည္ ဟူ၍ ေရွးအခါက တိုင္း ဟူေသာ အဓိပၸာယ္ႏွင့္ တစ္စားတည္း ေခၚဆိုေလသည္။

'ဇနပုဒ္' ဆိုေသာ စကားအေၾကာင္းကား ဤသို႔တည္း။ ဦးကုလား မဟာရာဇဝင္တြင္ "ထီးတစ္စင္းေဆာင္းေသာ မင္း၏ ႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ ျဖစ္ေသာ ခရိုင္ သည္ကား ဇနပုဒ္ မည္၏" ဟု လာေလသည္။  ဤကိုေထာက္၍  ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္း၊  ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းတို႔တြင္ တည္ရွိေသာ က်ိဳင္းတံုေစာ္ဘြား၊ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြား အစရွိသည့္ ေစာ္ဘြားတစ္ဦးပိုင္ နယ္ပယ္ကို ေရွးအလိုအားျဖင့္ ဇနပုဒ္ ဟူ၍ ေခၚဆိုရေပမည္။ ယခုအခါတြင္  ၎၏ အဓိပၸာယ္ေျပာင္းလဲလာျပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဇနပုဒ္ဆိုလွ်င္ အလြန္သိမ္ငယ္ေသာ ေတာရြာကေလး ဟူ၍သာ အဓိပၸာယ္ ေကာက္ယူၾကရေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္စံုတစ္ေယာက္ေသာ သူအား ယခုအခါတြင္ ဇနပုဒ္သား ဟူ၍ ဆိုလွ်င္ မခံခ်င္ျဖစ္ေလသည္။ ေရွးအဓိပၸာယ္ အတိုင္းသာ ေကာက္ယူပါလွ်င္ မခံခ်င္စရာအေၾကာင္း မရွိ၊ ဂုဏ္ပင္ မ်ားစြာ ေရာက္ေလသည္။

အထက္ေဖာ္ျပရာပါ စကားတို႔ကား စကားတစ္လံုးလွ်င္  အဓိပၸာယ္  ေျပာင္းလဲလာေသာ ျပယုဂ္အနည္းငယ္တို႔ ျဖစ္ေလသည္။  ဤနည္းအတိုင္း ေျပာင္းလဲလာျပီး ျဖစ္ေသာ အျခား စကားတို႔လည္း မ်ားစြာပင္ ရွိေလေသးသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အဘိဓာန္စာအုပ္ ရိုက္ႏိွပ္ေသာအခါ  စကားတစ္လံုး တစ္လံုး၏  ေရွးအဓိပၸာယ္ႏွင့္ ယခုကာလ အဓိပၸာယ္တို႔ကိုပါ ရႏိုင္သေရြ႕ စုေဆာင္း ထည့္သြင္းထားသင့္လွေပသည္။

သိပၸံေမာင္ဝ
(သူရိယ သတင္းစာ။ ၁၁ ဇြန္ ၁၉၂၇)